+48 661 344 384
www.sandurski.eu

Blog Radcy Prawnego

Przemysław Sandurski

Czy można legalnie pobierać pliki z Internetu?

Każde z nas korzystając z Internetu pobiera pliki, czy to film czy to muzykę, często nie zastanawiając się czy robimy to zgodnie z prawem. Poniżej postaram się wyjaśnić kiedy plik można uznać za pobrany zgodnie z prawem a kiedy stanowi to czyn bezprawny.

Na wstępie wskazuję, że generalną zasadą prawa autorskiego jest, że twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Prawo to doznaje jednak ograniczenia w postaci przepisów pozwalających na korzystanie z utworu bez zgody twórcy. Najczęściej wykorzystywanymi podstawami prawnymi są przepisy o dozwolonym użytku prywatnym i publicznym (np. prawo cytatu). W niniejszym opracowaniu umówiony zostanie korzystanie na podstawie przepisów o dozwolonym użytku osobistym.

Dozwolony użytek osobisty

W zakresie pobierania plików z Internetu, do których nie przysługuje nam licencja, podstawą prawną uzasadniającą legalne korzystanie z zasobów Internetu jest instytucja dozwolonego użytku osobistego. Zagadnienie to reguluje art. 23 ust. zd. pierwsze ustawy z dnia 14 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych(dalej „pr.aut.”). Zgodnie z tym przepisem „Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego”. Już na wstępie podkreślam, że instytucja ta nie obejmuje:

  1. korzystania z programów komputerowych,
  2. budowania według cudzego utworu architektonicznego i architektoniczno-urbanistycznego oraz
  3. korzystania z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu, chyba że dotyczy to własnego użytku naukowego niezwiązanego z celem zarobkowym.

Dla wyjaśnienia zakresu dozwolonego użytku prywatnego należy wyjaśnić dwie kwestie, kiedy mamy do czynienia z utworem rozpowszechnionym oraz zakres własnego użytku osobistego.

Zgodnie z definicją „utworu rozpowszechnionego” z art. 6 ust. 1 pkt 3 pr.aut., decydujące znaczenie mają dwie okoliczności: udostępnienie dzieła publicznie (niezależnie od sposobu udostępnienia) oraz zgoda twórcy na to udostępnienie. Jeżeli chodzi o utwory najczęściej pobierane z Internetu, czyli filmy i muzykę, to rozpowszechnienie najczęściej jest związane z premierą utworu. Należy przy tym wskazać, że za utwór rozpowszechniony będzie uważany również utwór wydany za zgodą twórcy jedynie w wersji analogowej, a następnie (bez zezwolenia twórcy) wprowadzony do Internetu. Ograniczenie dozwolonego użytku osobistego wprowadzają przepisy karne, sankcjonujące nabywanie przedmiotu będącego nośnikiem utworu, artystycznego wykonania, fonogramu, wideogramu zwielokrotnionego bez uprawnienia lub wbrew jego warunkom (art. 118 pr. aut.). Uzasadnione wątpliwości co do legalności budzi zatem korzystanie z nośników „pirackich” zakupionych np. na targowisku.

W dalszej kolejności należy wyjaśnić na czym może polegać korzystanie. Wskazuje się, że pojęcie to należy interpretować szeroko, a jako podstawowe przykłady korzystania wymienia się:

  1. oglądanie, czytanie, odsłuchanie utworu;
  2. udostępnienie, dalsze rozpowszechnianie egzemplarza dzieła osobom pozostającym w związku towarzyskim;
  3. incydentalne zwielokrotnianie (czyli wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową), niemające samodzielnego znaczenia gospodarczego a mające na celu wyłącznie umożliwienie przekazu utworu w systemie teleinformatycznym pomiędzy osobami trzecimi (pozostającymi w stosunku osobistym) przez pośrednika lub zgodnego z prawem korzystania z utworu.

Korzystanie w ramach dozwolonego użytku musi być nieodpłatne oraz dokonywane „w zakresie własnego użytku osobistego”. Czym jednak jest jednak „własny użytek osobisty”. Powszechnie wskazuje się, że cel wykorzystania utworu powinien być głównie i przede wszystkim nakierowany na rozwój osobisty, niezależnie od tego, czy ma on podłoże zawodowe, czy też nie. Zgodzić się zatem należy z wyrażonym w literaturze poglądem, że użytek osobisty obejmuje także i użytek do własnych celów zawodowych. Wyłączone jest jednak z granic dozwolonego użytku osobistego, wykorzystywanie utworów dla celów prowadzenia działalności gospodarczej (komercyjnych).

W ramach sieci informatycznej korzystanie z utworu polega najczęściej na pobieraniu (download) lub przesyłaniu (upload) treści utworu. Każda z nich polega na zwielokrotnianiu utworu (wyłącznie jednak upload obejmuje rozpowszechnianie). Czynności te mogą zostać również technicznie połączone (jak to ma zwykle miejsce w sieci p2p) bądź rozdzielone – w świetle przepisów prawa autorskiego zawsze należy je oceniać odrębnie.

Pages ( 1 of 5 ): 1 2345Następna strona »