+48 661 344 384
www.sandurski.eu

Bezskuteczność egzekucji wobec wyzbycia się przez dłużnika majątku – ustalenie majątku dłużnika

Bezskuteczność egzekucji wobec wyzbycia się przez dłużnika majątku – ustalenie majątku dłużnika

Bezskuteczność egzekucji wobec wyzbycia się przez dłużnika majątku – ustalenie majątku dłużnika

W praktyce kancelarii wielokrotnie mieliśmy do czynienia z sytuacją, w której pomimo że egzekucja prowadzona była wobec osoby  uchodzącej za zamożną, okazywała się bezskuteczna w całości lub w części, wobec wyzbycia się przez dłużnika majątku przed jej wszczęciem. Do takich sytuacji najczęściej dochodzi, kiedy dłużnik w drodze czynności prawnej (np. umowy sprzedaży, darowizny) sprzedaje/przekazuje swój majątek osobie trzeciej.

W takiej sytuacji wierzyciel nie jest jednak pozbawiony możliwości działania, a pierwszym krokiem pozostaje w takim przypadku jest ustalenie jakich składników dłużnik wyzbył się przed wszczęciem egzekucji.

Sprawa jest łatwiejsza, kiedy wierzyciel ma rozeznanie w majątku dłużnika, np. ma wiedzę co do nieruchomości posiadanych w przeszłości. W takiej sytuacji kancelaria po ustaleniu numeru księgi wieczystej(kancelaria pomaga w razie braku jego znajomości) może ustalić co dłużnik zrobił z nieruchomością, że nie jest ona jego własnością. Po ustaleniu w internetowym rejestrze sądowych (np. księgi wieczystą są udostępniane na portalu – https://bip.ms.gov.pl/pl/rejestry-i-ewidencje/ksiegi-wieczyste/) czynności zbycia majątku przez dłużnika, dodatkowo weryfikowane są akta księgi wieczystej prowadzone dla nieruchomości, gdzie zgromadzone są wszystkie dokumenty jej dotyczące.

Co jednak w sytuacji, kiedy wierzyciel nie ma wiedzy co do posiadanego przez dłużnika w przeszłości majątku?

W takiej sytuacji mamy co najmniej dwa rozwiązania.

Po pierwsze istnieje możliwość wezwania dłużnika przez komornika do złożenia wykazu majątku lub/i zlecenie komornikowi poszukiwania majątku dłużnika. Jeżeli wierzyciel żądający przeprowadzenia egzekucji nie wskaże majątku pozwalającego na zaspokojenie świadczenia, komornik wzywa obowiązkowo dłużnika do złożenia wykazu majątku lub innych wyjaśnień niezbędnych do przeprowadzenia egzekucji (art. 801 k.p.c.). Jeżeli dłużnik nie złoży wykazu lub wykaz nie wskazuje wystarczającego do zaspokojenia wierzyciela majątku, wierzyciel może zlecić komornikowi poszukiwanie majątku dłużnika (art. 802 k.p.c.). W toku poszukiwania majątku komornik złoży zapytania do urzędów i sprawdzi w rejestrach informacje na temat posiadanego przez dłużnika majątku oraz czynności jakich dokonał w ostatnim czasie, zgłoszonych do urzędu skarbowego.

Co jednak, jeżeli komornik nie odnajdzie majątku dłużnika lub informacji co do czynności z nim związanych?

W takim przypadku wierzycielowi pozostaje jeszcze do wykorzystania instytucja wyjawienia majątku – art. 913 i n. k.p.c. Zgodnie bowiem z art. 913 § 1 k.p.c., jeżeli zajęty w egzekucji majątek dłużnika nie rokuje zaspokojenia egzekwowanych należności lub jeżeli wierzyciel wykaże, że na skutek prowadzonej egzekucji nie uzyskał w pełni zaspokojenia swej należności, może on żądać zobowiązania dłużnika do złożenia:

1. wykazu majątku z wymienieniem:

a) rzeczy i miejsca, gdzie się znajdują,

b) przypadających mu wierzytelności i innych praw majątkowych lub

2. informacji o odpłatnych i nieodpłatnych czynnościach prawnych, których przedmiotem jest rzecz lub prawo o wartości przekraczającej w dniu dokonania tych czynności wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2017 r. poz. 847), dokonanych na rzecz osób trzecich, w pięcioletnim okresie poprzedzającym wszczęcie egzekucji, w wyniku których stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu niż był przed dokonaniem czynności,

a także do złożenia przyrzeczenia według roty: „Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem zapewniam, że złożony przeze mnie wykaz majątku jest prawdziwy i zupełny.”.

Wniosek o nakazanie dłużnikowi wyjawienia majątku składa się w sądzie właściwości ogólnej dłużnika(miejsca zamieszkania). Do wniosku należy dołączyć odpis protokołu zajęcia lub inne dokumenty uzasadniające obowiązek wyjawienia majątku, a jeżeli wniosek złożono przed wszczęciem egzekucji, także tytuł wykonawczy.

Co jednak, gdy dłużnik  nie stawi się do sądu w celu złożenia wykazu lub przyrzeczenia albo stawiwszy się wykazu nie złoży lub odmówi odpowiedzi na zadane mu pytanie albo odmówi złożenia przyrzeczenia?

W takim przypadku sąd może skazać go na grzywnę lub nakazać przymusowe doprowadzenie oraz może zastosować nawet areszt nieprzekraczający miesiąca.

Po ustaleniu majątku dłużnika, którego wyzbył się przed wszczęciem egzekucji, można rozważyć złożenie powództwa – tzw. skargi pauliańskiej, przeciwko ostatniej osobie, która odniosła korzyść i była świadoma, że chodzi o pokrzywdzenie wierzyciela.

Bardziej szczegółowe omówienie skargi pauliańskiej będzie przedmiotem odrębnego wpisu, do zapoznania się z którym serdecznie zapraszam.

Stan prawny na dzień 11 kwietnia 2018 r.

Powyższy tekst nie ma charakteru porady prawnej i nie wyczerpuje w całości poruszanej tematyki.

Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej analizy.

W związku z tym, jeżeli spotkała Cię podobna sytuacja i potrzebujesz pomocy prawnej, zadzwoń i umów się na spotkanie lub napisz do nas maila.